Het is verplicht om de risico's te vermelden die de financiële positie van de gemeente kunnen beïnvloeden. In onderstaande inventarisatie van deze risico's wordt daarop uitgebreid ingegaan.
Diverse risico's keren jaarlijks terug, zoals bijvoorbeeld:
- de grondexploitatie (zie hiervoor de afzonderlijke paragraaf "Grondbeleid"); de risico's zijn op basis van de laatste inzichten afgedekt door middel van de reserve risicobuffer grondexploitatie en voorzieningen, maar er blijft een risico bestaan;
- (exploitatie) vastgoed;
- Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo);
- het inkomensdeel van de Wet Werk en Bijstand;
- de parkeeropbrengsten;
- de ontwikkeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds.
Bij de inventarisatie van de risico's zijn 174 (begroting 2020: 172) risico's geïdentificeerd. In de tabel op de volgende pagina's zijn de 10 voor onze gemeente grootste risico's met een geschat financieel effect van € 750.000,- of meer opgenomen. In de kolom I/S wordt aangegeven of het risico structureel (S) of incidenteel (I) van aard is.
Ris.nr. | Proces | Beschrijving risico | Categorie | Oorzaak risico | Gevolgen risico | I/S | Genomen beheersmaatregelen | Bedrag | |
1 | R.R2.8 | Grondexploitatie bedrijventerreinen | Onzekerheid over opbrengsten en kosten als gevolg van lange doorlooptijd. | Financieel risico | De (tijdelijke) opleving in de bouw zorgt voor een opstuwend effect in de kosten voor bouw- en woonrijp maken van bouwgrond. Tevens zorgt de lange looptijd van grondexploitaties voor onzekerheid in afzet. | Negatieve invloed op de opbrengsten en verhoging van kosten. | S | * Extra personele inzet om de verkoopdoelstellingen te realiseren | 7.500.000 |
2 | R.R2.7 | Grondexploitatie woningbouw | Onzekerheid over opbrengsten en kosten als gevolg van de lange doorlooptijd en onzekerheid over woningbouw op uitbreidingslocaties. | Financieel risico | 1.De (tijdelijke) druk op de woningmarkt zorgt onder meer voor een stijging van de kosten voor bouw- en woonrijp maken. Tevens is de afzetbaarheid van bouwkavels op lange termijn moeilijk voorspelbaar. 2. Ter bestrijding van leegstand in stedelijk gebied vindt transformatie naar woningen plaats. | Negatieve invloed op de opbrengsten en verhoging van kosten. | S | Ten aanzien van de prijsontwikkeling wordt met regelmaat de lokale markt onderzocht. De gehanteerde prijzen worden daar goed op afgestemd. Er is een risicobuffer bouwgrondexploitaties. | 4.000.000 |
3 | R.R1.2 | Algemene uitkering gemeentefonds | Schommelingen algemene uitkering uit het gemeentefonds. | Bedrijfsproces risico | Landelijke ontwikkelingen en kortingen verdeelmaatstaven. | Schommelende opbrengsten, waardoor saldo jaarrekening negatief kan worden en de begroting bijgestuurd moet worden. | S | Monitoring en besluitvorming daarover in P&C producten. | 1.500.000 |
4 | R.K2.5 | Jeugdwet en Wmo | Financiële risico's door het onvoldoende op orde zijn van de inrichting en implementatie van de bedrijfsvoering naar aanleiding van de extra taken op het gebied van Jeugd, Wmo en Participatie. | Maatschappelijk risico | De implementatie en inrichting van de bedrijfsvoering kan nog verder worden geoptimaliseerd, terwijl gelijktijdig de uitvoering aan partners is opgedragen. Ook heeft de Rijksoverheid de beloofde digitale gegevensuitwisseling (en facturering) via de z.g.n. I-WMO en I-Jeugd grotendeels op orde. | De financiële risico's ten aanzien van jeugdhulp en Wmo blijven bestaan. Bij het onderdeel Participatie spelen deze risico's in mindere mate omdat daar in 1e instantie alleen de financieringsstroom gewijzigd is. | S | * Nieuwe verwervingssystematiek en andere manier van werken toegang (resultaatgericht). | 1.500.000 |
5 | R.K2.17 | Wmo | Financieel risico door invoering abonnementstarief voor de eigen bijdrage Wmo. Doordat eigen bijdrage niet meer afhankelijk is van inkomen ontstaat mogelijk een hoger beroep op voorzieningen. | Financieel risico | Wijziging landelijke wet- en regelgeving. | Hogere kosten voor de gemeente. | S | * In de begroting is rekening gehouden met een stijging van het aantal cliënten. Er vindt frequente monitoring plaats van de ontwikkeling van cliëntenaantallen. | 1.500.000 |
6 | R.K2.10 | 3 D breed | Beschikbaar budget is niet toereikend voor de Jeugdhulp en Wmo (inclusief beschermd wonen/maatschappelijke opvang vanaf 2022). | Financieel risico | Nieuw verdeelmodel sociaal domein per 2021 of 2022 en trapsgewijze decentralisatie middelen BW vanaf 2022. | De gemeente heeft een budgettekort. | S | * Budget inkoop is taakstellend. * Continu contractbeheer. | 1.250.000 |
7 | R.R4.1 | Passend aanbod (maatschappelijke) accommodaties | Niet passend aanbod aan accommodaties. | Financieel risico | Voor de jaren 2019 en volgende bestaat de mogelijkheid dat uitgaven langer doorlopen. | S | * De behoefte (voornamelijk vormgegeven binnen het maatschappelijk en ruimtelijk beleid) is leidend in de bepaling welke accommodatieaanbod gewenst is. In de beleidsplannen worden ook de financiële middelen gealloceerd. Er is dan ook een sterke behoefte aan lange termijn visie in het beleid (maatschappelijk, ruimtelijk, strategisch en vastgoed.). | 1.000.000 | |
8 | R.K2.8 | 3 D breed | Gewenste afname van doorverwijzing van de 1e lijn naar de 2e lijn komt nog onvoldoende tot stand. | Maatschappelijk risico | Onvoldoende afstemming met en tussen aanbieders/ hulpverleners. En te weinig aanbod 1e lijn. | Hogere kosten voor de gemeente. | S | * We blijven het stelsel hierop monitoren via kwartaal- en jaarrapportages jeugdhulp en Wmo. | 1.000.000 |
9 | R.K5.16 | Privacy | Privacy, datalek: Het in verkeerde handen vallen van (privacy) gevoelige informatie/ persoonsgegevens. | Juridisch/aansprakelijkheids risico | Menselijke fout, hack, niet-versleutelde info versturen, onbeveiligde mail. | Het in verkeerde handen vallen van tot de persoon herleidbare gegevens, bestuurlijke boete (AP). | S | Autorisaties beperken/ gegevens en toegang beveiligen/ bewustheid organisatie Privacy door PT. | 820.000 |
10 | R.K2.16 | Jeugdwet en Wmo | Nieuwe vorm van bekostiging maatwerkvoorzieningen vanaf 2018 kan financiële gevolgen hebben die niet waren voorzien. | Financieel risico | Het is een nieuwe bekostigingsvorm waarvoor nog geen ervaringscijfers bekend zijn. | Hogere kosten voor de gemeente | I | * Zorgvuldig onderzoek naar beprijzing profielen, in samenwerking met partners, inclusief prognoses * Toegangsproces wordt geoptimaliseerd. | 750.000 |
20.820.000 |
In de voorgaande tabel zijn de risico's opgenomen die corresponderen met de nummers in de onderstaande grafiek.
Kans van optreden | Financiële impact | ||
Klasse | Frequentie | Klasse | Financieel gevolg |
1 | ≤ 1 keer per 10 jaren | 1 | € 0 - € 10.000 |
2 | 1 keer per 5 - 10 jaren | 2 | € 10.000 - € 40.000 |
3 | 1 keer per 2 - 5 jaren | 3 | € 40.000 - € 100.000 |
4 | 1 keer per 1 - 2 jaren | 4 | € 100.000 - € 200.000 |
5 | ≥ 1 keer per jaar | 5 | meer dan € 200.000 |
Naast de 10 grootste risico's is er sprake van overige risico's die opgeteld een financieel risico vormen van € 4.301.600,- (begroting 2020: € 3.582.000,-; jaarrekening 2018: € 3.500.000,-). Het totaal benodigde weerstandsvermogen (dit is het totale bedrag aan financiële risico's) bedraagt hiermee: € 25.121.600,- (begroting 2020: € 20.352.000,-; jaarrekening 2018 € 20.820.000,-).